Նկարագրություն․ երեխաների պաշտպանության միջազգային օրվա առիթով, զրուցում ենք երեխաների իրավունքների և պարտականությունների մասին, քննարկում, թե ինչպի՞ց կամ ումի՞ց է հարկավոր պաշտպանել երեխաներին։
Ուշադի՛ր կարդա՛ և դիտարկի՛ր տեքստերի բովանդակային տարբերությունները։
Առակ
Եզոպոս
Աղվեսն իր պոչը թողեց թակարդում և միտք արեց, թե ոնց ապրի աշխարհում այդպես խայտառակված։
Եվ որոշեց մյուս աղվեսներին էլ համոզել, որ ձեռք քաշեն իրենց պոչերից։ Նա բոլոր աղվեսներին հավաքեց և սկսեց նրանց գլխին քարոզ կարդալ, որ կտրեն իրենց պոչերը, նախ՝ որովհետև գեղեցիկ չեն, և երկրորդ՝ ավելորդ բեռ են։ Բայց մի աղվես պատասխանեց․
-Է՜, բարեկա՛մս, դու մեզ այդ խորհուրդը չէիր տա, եթե դրանից օգուտ չունենայիր։
Աթաբեկ ԽՆԿՈՅԱՆ (Խնկո Ապեր)
Փախավ աղվեսը, Փախավ թակարից, Բայց պոչի կեսը Թողեց նա ներսը։ Այդպես պոչատ, Պոչից անջատ, Գնաց, հասավ ընկերներին․ -Այ, ձեզ մատաղ, ես ձեր գերին․ Դեն գցեցեք ձեր պոչերը։ Ինչու՞ են պետք այդ փրչերը։ Իրանք զարդ չեն ու զարդարանք, Այլ մեր գլխին պատիժ, փորձանք՝ Գետնի ավել, Վազքի փախան, Մեզ անվայել, Ավելորդ բան։ Այդտեղ մի ծեր, վարպետ աղվես Ասաց նրան․- Ապրես, ապրես, Այ ծակամուտ թոռիս թոռը, Էդքան չեն տա խելքի զոռը․ Բա քանի որ տեղն էր պոչդ, Ինչու՞ չարիր դու այդ կոչդ։
Անգի՛ր սովորիր քեզ ամենից դուր եկած տարբերակը, ձայնագրի՛ր և հրապարկի՛ր բլոգումդ։
Հավա-վեցին սարդերն իրար գլխի և վճիռ կայացրին․ շատ լույս է աշխար-ի երեսին, պետք է փակել ար-ը։ Բայց ինչպե՞ս գլուխ բերել դա։ Մտածեցին ու վեր-ապես գլխի ընկան, չորս կողմից կմոտենանք ար-ին և -ստայնով կծա-կենք նրան։
-Եկե՛ք ցանց հյուսենք,-ասաց ամենածեր սարդը,- և ար-ին գցենք նրա մեջ, պահենք մեծ տոպրակում։
Այ-պես էլ արին․ տոպրակ հյուսեցին ար-ի շուրջը։ Աշխար-ը մթնեց։ Սարդերն ուրախացան և տոպրակը քա-շ տվին իրենց բու-նը։ Բայց բարկացավ ար-ը, վառեց տոպրակը, այրեց սարդերի երկար ճանկերը և դուրս եկավ կապույտ –երկինք։ Այդ ժամանակվանից ահա սարդերն ավելի են վախենում ար-ից և վառված ճանկերով մութ տեղերում են հյուսում իրենց ցանցը։
Կազմի՛ր բարդ բառեր, որպես առաջին բաղադրիչ գործածելով տրված գոյականները։
Արև
Երես
Սարդ
Ժամ
Ընդարձակի՛ր նախադասությունը։
Սարդերը հավաքվեցին։
Կետադրի՛ր նախադասությունը։
Արևը բարկացավ վառեց տոպրակը այրեց սարդերի ճանկերը դուրս եկավ կապույտ երկինք և շողաց ավելի պայծառ։
Խորհո՛ւրդ տուր սարդերին։
Ընդգծի՛ր՝ որ առածն է համապատասխանում բնագրի բովանդակությանը։
Լավություն արա ու ջուրը գցի՛ր։
Խորամանկ աղվեսը երկու ոտքով է ընկնում թակարդը։
Պտուղը ծառից հեռու չի ընկնում։
Առածներից մեկը վերնագիր դարձրո՛ւ և պատմություն հորինի՛ր։
27 ապրիլի
Երեքշաբթի
Կարդալ <<Ջելսոմինոյի արկածները>> վիպակի տրված հատվածը։ Գրե՛լ ընդգծված բառերի հոմանիշները։
Մի անգամ առավոտյան Ջելսոմինոն գնաց իրենց պարտեզն ու տեսավ՝ բոլոր տանձերը հասել են: Տանձերը, ախր, միշտ այդպես են. ոչ ոքի ոչինչ չեն ասում, բայց իրենց համար հասնում են, և մի գեղեցիկ օր էլ տեսնում ես՝արդեն հասել են, ու եկել է քաղելու ժամանակը:
«Ափսոս, որ սանդուղք չեմ վերցրել հետս,- մտածեց Ջելսոմինոն: — Արի գնամ, տանից սանդուղք բերեմ ու մի հատ էլ երկար ձող՝ վերևի ճյուղերից տանձը թափ տալու համար»:
Բայց այդ պահին նրա գլխում մի ուրիշ միտք ծագեց, ավելի ճիշտ՝ մի փոքր քմահաճույք. «Իսկ եթե օգտվեմ իմ ձայնի՞ց»:
Եվ, այսպես որոշելով, նա կանգնեց ծառի տակ ու ոչ կատակ, ոչ լուրջ ճչաց.
-Է՜յ, տանձեր, հապա մի ցած թափվեք:
«Թը՛փ-թը՛փ-թը՛փ»,- պատասխանեցին տանձերը՝ անձրևի նման ցած թափվելով:
Ջելսոմինոն մոտեցավ մյուս ծառին և նույն բանը կրկնեց: Ամեն անգամ, երբ նա գոռում էր՝ «թափվե՛ք», տանձերը ճյուղերից այնպես էին պոկվում, կարծես հենց դրան էին սպասում:
Ջելսոմինոն շատ ուրախ էր դրա համար:
«Այսպես ես ահագին ուժ կխնայեմ,- խորհում էր նա,- ափսոս, որ առաջ չէի մտածել այս մասին»:
Մինչ Ջելսոմինոն շրջում էր իր պարտեզում ու այդ ձևով հավաքում տանձերը, հարևան արտում քաղհան անող մի գյուղացի տեսավ նրան: Նա տրորեց աչքերը, քիթը կսմթեց և, երբ համոզվեց, որ տեսածը երազ չէ, վազեց կնոջ մոտ.Գնա, մի տես ̀ ինչ է կատարվում,- դողալով ասաց նա կնոջը,- ես համոզված եմ, որ Ջելսոմինոն չար վհուկ է:
-Ի՜նչ ես ասում. նա բարի, սուր□ ոգի է:
Մինչ այդ ամուսինները բավական խաղաղ էին ապրել, բայց այստեղ նրանք կպան իրար: Հանկարծ ամուսնու գլխում մի միտք ծագեց.<<Արի հարևաններին կանչենք: Թող նրանք էլ նայեն Ջելսոմինոյին, տեսնենք ̀ ի՞նչ կասեն>>:
Հարևաններին կանչելու միտքը դուր եկավ կնոջը: Նա դեմ չէր մի ավելոր□ անգամ շաղակրատելու հնարավորություն ստանալուն, դրա համար էլ մի ակնթարթում անհետացավ:
Դեռ արևը մայր չէր մտել, երբ ամբողջ շրջակայքն իմացավ պատահածի մասին: Բնակիչները բաժանվել էին երկու մասի: Մի մասը պնդում էր, թե Ջելսոմինոն բարի ոգի է, իսկ մյուսներն ապացուցում էին, թե նա չար կախարդ է:
Փորձի՛ր պատմել Ջելսոնիմոյի անունից։
28 ապրիլի
չորեքշաբթի
Կատարի՛ր առաջադրանքները։
Լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը։
Շատ տարիներ առա-, երբ թու-թը դեռևս հայտնի չէր, մարդիկ գրում էին մագաղա-ի վրա։ Այն պատրաստում էին կեն-անիների ձա-երի մոր-ուց։ Հատկապես օ-տագործում էին հորթի կամ ուլի մորթին։
Ինչի՞ վրա էին գրում մարդիկ, երբ թուղթ չկար։
Ի՞նչ նշանակություն ունի թուղթը մեր օրերում։
Համացանցից կամ այլ տեղեկատվական աղբյուրներից թղթի ստեղծման մասին մի քանի հետաքրքիր տեղեկություն գտի՛ր և պատճենի՛ր։
Տեքստից դուրս գրի՛ր երկու բառակապակցություն։
Տեքստից դուրս գրի՛ր հոգնակի թվով գործածված երկու բառ։
Կենդանիներ և օգտագործել բառերը բաժանի՛ր վանկերի։ Նշի՛ր վանկերի քանակը։
Գտի՛ր հոդակապ ունեցող բառը։
Միջանցք, հացթուխ, դասամիջոց, վայրէջք։
Ընդգծված բառերից ո՞րն է գործածված փոխաբերական իմաստով։
Կարդալ <<Հազարան հավք>> տարբերակի <,Արեգը կարմիր աշխարհում>> հատվածը։
30 ապրիլի
ուրբաթ
Կատարել առաջադրանքները
Կարդա՛ և լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը։
Թա-ավորն ուներ երկու որ-ի։ Նա դժվարանում էր որոշել, թե որ-իներից ով է ժառանգելու իր գահը։ Եվ վճռեց փոր-ել նրանց։ Հրամայեց կանչել մի քանի գյուղացիների։ Երբ գյուղացիները ներկայացան, թա-ավորն ասաց․
-Զավակնե՛րս, այս մարդիկ կարիքի մեջ են․ պետք է օ-նել նրանց։
-Շատ լավ,-ասաց որ-իներից մեկը և սկսեց -սկի բաժանել։
Իսկ մյուս որ-ին էլ թե․
-Ես նրանց գութան կնվիրեմ։ -սկին, որ իմ ե-բայրը այդպես շռայլ-րեն բաժանում է, մի օր կարող է վեր-անալ։ Իսկ գութանի գործը հողն է, անվերջ գոհացնող հողը, բոլոր նվերներից ամենաթան-ը։
Շատ ուրախացավ ծեր թա-ավորը և գահաժառանգ հայտարարեց գութան նվիրող որ-ուն։
Ինչո՞ւ փոքր տղան դարձավ գահաժառանգ։
Դու ի՞նչ կնվիրեիր գյուղացիներին։
Տեքստից դուրս գրի՛ր 3-ական գոյական , բայ և շաղկապ։
Գոյականներից առաջ գրի՛ր համապատասխան ածականներ։
․․․․․ թագավոր
․․․․․ որդի
․․․․ գահաժառանգ
․․․․․ գյուղացի
—— գութան
․․․․ հող
Ոսկիբառով կազմի՛ր 2-ական բարդ և ածանցավոր բառ։
Տրված ածանցավոր բառերը վերլուծի՛ր բաղադրիչների։
Ածանցավոր բառ
արմատ
ածանց
թագավոր
գյուղացի
շռայլորեն
անվերջ
Տեքստից գտի՛ր և գրի՛ր տրված բառերի հոմանիշները։
Արքա
Ընծայել
Ավարտել
Տեքստից գտի՛ր և գրի՛ր տրված բառերի հականիշները։
Քիչ
Երիտասարդ
Տխրել
Կազմի՛ր բառակապակցություններ։
․․․․ գահ
․․․․ոսկի
շռայլորեն ․․․․
նվիրել ․․․․
Համառոտի՛ր պարզ ընդարձակ նախադասությունները։
Ծեր թագավորը շատ ուրախացավ։
Շարունակի՛ր։
Երբ մարդիկ կարիքի մ եջ են․․․․
Թագավորը հայտարարեց , որ․․․․
Միացրո՛ւ ասացվածքների սկիզբն ու վերջը և կարդա առածը։
